Μνημεία
Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου (Αξός)
Χτισμένος στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, ο Άγιος Ιωάννης βρίσκεται στο νεκροταφείο της Αξού. Ο ναός ξεχωρίζει για τις καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες του 14ου αι. και το ψηφιδωτό δάπεδο της βασιλικής. Ανάμεσα στις τοιχογραφίες οι πιο ιδιαίτερες ίσως είναι αυτές που αναπαριστούν σκηνές με τους κολασμένους.
Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Πατελάρου (Αξός)
Είναι ο νεότερος ναός της Αξού. Οικοδομήθηκε το 2008 και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Αθανάσιο Πατελάρο που γεννήθηκε στην Αξό το 1590. Σπούδασε αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφία, Θεολογία, Λατινικά και Ιταλικά και μετά τον θάνατο του πατέρα του έγινε μοναχός. Το 1620 γίνεται Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και το 1634 εκλέγεται Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Αφού έζησε μεγάλα διαστήματα […]
Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνας (Χαλέπας)
Το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας απέχει μόλις 300 μ. από τη Μονή Χαλέπας. Φέρει το οικόσημο της οικογένειας των Καλλέργηδων, μίας από τις πιο ισχυρές της ενετικής περιόδου που διέθετε μοναδικά προνόμια. Ο ναός διαθέτει πολλές καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες.
Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου (Χελιανά)
Στο νεκροταφείο των Χελιανών, λίγο έξω από το χωριό, βρίσκεται ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου. Σύμφωνα με την γραπτή επιγραφή ο ναός τοιχογραφήθηκε το 1319. Οι τοιχογραφίες του που σώζονται σε αρκετά καλή κατάσταση περιλαμβάνουν και σκηνές από τον κύκλο του επώνυμου αγίου.
Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου (Επισκοπή)
Η βυζαντινή βασιλική του Αγίου Ιωάννη στην Επισκοπή είναι πιθανότατα χτισμένη πάνω σε ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Είναι ξυλόστεγη, τρίκλιτη και πήρε τη σταυροειδή μορφή με τρούλο μετά από καταστροφή του 1303. Οι τοιχογραφίες που σώζονται χρονολογούνται στον 14ο αιώνα.
Παλαιοχριστιανική Βασιλική (Πάνορμο)
Αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη παλαιοχριστιανική βασιλική της Κρήτης και είναι αφιερωμένη στην Αγία Σοφία. Πρόκειται για μια ξυλόστεγη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος σε σχήμα Τ, νάρθηκα και αίθριο. Στο κέντρο του αιθρίου υπάρχει μεγάλη δεξαμενή. Το συνολικό της μήκος ανέρχεται σε 54 μέτρα και το πλάτος σε 23 μέτρα. Η βασιλική χρονολογείται στο τέλος του […]
Παλαιοχριστιανική Βασιλική (Ελεύθερνα)
Οι πρόσφατες ανασκαφές στη θέση Πυργί έφεραν στο φως μια τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική της Αρχαίας Ελεύθερνας. Έχουν αποκαλυφθεί πλήρως τα τρία κλίτη και ο νάρθηκας ενώ διακρίνονται και τα ψηφιδωτά δάπεδα με γεωμετρικά σχήματα και φυτικό διάκοσμο. Οι τοίχοι της βασιλικής και οι πεσσοί που συγκρατούσαν τις εσωτερικές τοξοστοιχίες ήταν διακοσμημένοι με πλακίδια τοποθετημένα σε […]
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου (Άγιος Δημήτριος)
Το χωριό έχει λάβει το όνομα του από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στα βορειοδυτικά του. Η αρχιτεκτονική του μορφή είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο ναός και χρονολογείται στον 11ο αιώνα. Τα πιο χαρακτηριστικά του στοιχεία είναι οι μαρμάρινοι κίονες με τα κορινθιακά κιονόκρανα τα εξωτερικά τυφλά αψιδώματα των εξωτερικών επιφανειών αλλά […]
Ιερός Ναός Αγίου Ευτυχίου (Χρωμοναστήρι)
Βυζαντινός ναός που ανήκει σε μια παραλλαγή του σταυροειδούς εγγεγραμμένου τρουλλαίου ναού. Στην κόγχη του ιερού διασώζεται τοιχογραφικός διάκοσμος του 11ου αι. στον οποίο απεικονίζεται η παράσταση της Δέησης,μετωπικοί ιεράρχες και άγιοι.
Ιερός Ναός Παναγίας (Ρουσσοσπίτι)
Πρόκειται για μονόχωρο ναό του 14ου αιώνα ο οποίος επεκτάθηκε, μεταγενέστερα, προς τα δυτικά. Το 1896 οι Τούρκοι τον μετέτρεψαν σε καφενείο. Το ανατολικό του τμήμα, δηλαδή ο αρχικός ναός, φέρει τοιχογραφικό διάκοσμό του 14ου αι. με ευαγγελικές σκηνές καθώς και την παράσταση των κτητόρων, στο νότιο τοίχο.
