Μνημεία
Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου (Αξός)
Χτισμένος στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, ο Άγιος Ιωάννης βρίσκεται στο νεκροταφείο της Αξού. Ο ναός ξεχωρίζει για τις καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες του 14ου αι. και το ψηφιδωτό δάπεδο της βασιλικής. Ανάμεσα στις τοιχογραφίες οι πιο ιδιαίτερες ίσως είναι αυτές που αναπαριστούν σκηνές με τους κολασμένους.
Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου Πατελάρου (Αξός)
Είναι ο νεότερος ναός της Αξού. Οικοδομήθηκε το 2008 και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Αθανάσιο Πατελάρο που γεννήθηκε στην Αξό το 1590. Σπούδασε αρχαία Ελληνικά, Φιλοσοφία, Θεολογία, Λατινικά και Ιταλικά και μετά τον θάνατο του πατέρα του έγινε μοναχός. Το 1620 γίνεται Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και το 1634 εκλέγεται Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Αφού έζησε μεγάλα διαστήματα […]
Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνας (Χαλέπας)
Το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας απέχει μόλις 300 μ. από τη Μονή Χαλέπας. Φέρει το οικόσημο της οικογένειας των Καλλέργηδων, μίας από τις πιο ισχυρές της ενετικής περιόδου που διέθετε μοναδικά προνόμια. Ο ναός διαθέτει πολλές καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες.
Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου (Χελιανά)
Στο νεκροταφείο των Χελιανών, λίγο έξω από το χωριό, βρίσκεται ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου. Σύμφωνα με την γραπτή επιγραφή ο ναός τοιχογραφήθηκε το 1319. Οι τοιχογραφίες του που σώζονται σε αρκετά καλή κατάσταση περιλαμβάνουν και σκηνές από τον κύκλο του επώνυμου αγίου.
Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου (Επισκοπή)
Η βυζαντινή βασιλική του Αγίου Ιωάννη στην Επισκοπή είναι πιθανότατα χτισμένη πάνω σε ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Είναι ξυλόστεγη, τρίκλιτη και πήρε τη σταυροειδή μορφή με τρούλο μετά από καταστροφή του 1303. Οι τοιχογραφίες που σώζονται χρονολογούνται στον 14ο αιώνα.
Παλαιοχριστιανική Βασιλική (Πάνορμο)
Αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη παλαιοχριστιανική βασιλική της Κρήτης και είναι αφιερωμένη στην Αγία Σοφία. Πρόκειται για μια ξυλόστεγη βασιλική με εγκάρσιο κλίτος σε σχήμα Τ, νάρθηκα και αίθριο. Στο κέντρο του αιθρίου υπάρχει μεγάλη δεξαμενή. Το συνολικό της μήκος ανέρχεται σε 54 μέτρα και το πλάτος σε 23 μέτρα. Η βασιλική χρονολογείται στο τέλος του […]
Παλαιοχριστιανική Βασιλική (Ελεύθερνα)
Οι πρόσφατες ανασκαφές στη θέση Πυργί έφεραν στο φως μια τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική της Αρχαίας Ελεύθερνας. Έχουν αποκαλυφθεί πλήρως τα τρία κλίτη και ο νάρθηκας ενώ διακρίνονται και τα ψηφιδωτά δάπεδα με γεωμετρικά σχήματα και φυτικό διάκοσμο. Οι τοίχοι της βασιλικής και οι πεσσοί που συγκρατούσαν τις εσωτερικές τοξοστοιχίες ήταν διακοσμημένοι με πλακίδια τοποθετημένα σε […]
Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Κυριάννα)
Ο βυζαντινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται στο κέντρο της Κυριάννας. Ο αρχικός ναός, του 11ου αι., ήταν στον τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλλο. Στα πρώιμα χρόνια της βενετοκρατίας ο ναός δέχτηκε μια επέκταση προς τα δυτικά, ενώ τον 16ο αι. ανακατασκευάστηκε ο τρούλος, οι πλάγιες κεραίες του έγιναν υποτυπώδεις κόγχες, και προστέθηκε […]
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου (Άγιος Δημήτριος)
Το χωριό έχει λάβει το όνομα του από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στα βορειοδυτικά του. Η αρχιτεκτονική του μορφή είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο ναός και χρονολογείται στον 11ο αιώνα. Τα πιο χαρακτηριστικά του στοιχεία είναι οι μαρμάρινοι κίονες με τα κορινθιακά κιονόκρανα τα εξωτερικά τυφλά αψιδώματα των εξωτερικών επιφανειών αλλά […]
Ιερός Ναός Παναγίας Κεράς (Χρωμοναστήρι)
Ο ναός της Παναγίας Κεράς ανήκει στον τύπο του μονόχωρου τρουλλαίου, με δυο κόγχες στα πλάγια του ναού, με μεταγενέστερο νάρθηκα. Μεταγενέστερο είναι, στα νότια του ναού, και το κλίτος της Αγίας Άννας. Στο εσωτερικό του κυρίως ναού σώζεται αποσπασματικά τοιχογραφικός διάκοσμος του 11ου και του 15ου αι.
