Μνημεία
Ιερά Μονή Βιδιανής
Η μονή Βιδιανής βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου. Ιδρύθηκε περίπου στα μέσα του 19ου αι. από τον ιερομόναχο Μεθόδιο Περάκη που υπήρξε και ο πρώτος ηγούμενός της, στη περιοχή του οικισμού των Βίδων, μίας μεγάλης λασιθιώτικης οικογένειας από την οποία πήρε και το όνομά της. Τα λιτά, ισόγεια κυρίως κτίσματα του συγκροτήματος αναπτύχθηκαν […]
Ιερά Μονή Κρουσταλλένιας
Η ίδρυση της μονής Kρουσταλλένιας, στην ανατολική πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου, ανάγεται στην ύστερη βενετική περίοδο, αν και η πρώιμη ιστορία της παραμένει άγνωστη. Κατά την οθωμανική περίοδο αποτέλεσε σημαντικό θρησκευτικό και λατρευτικό κέντρο της περιοχής, ενώ διατηρούσε δημοτικό σχολείο έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. Παρά το γεγονός ότι καταστράφηκε δύο φορές από […]
Ιερά Μονή Κεράς Καρδιώτισσας
Η ίδρυση και η ιστορία της μονής, της οποίας η πρώτη μνεία ανάγεται το 1333, συνδέεται άρρηκτα με την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Καρδιώτισσας, η οποία κατά την παράδοση ζωγραφίστηκε από τον άγιο Λάζαρο, μοναχό και αγιογράφο που έζησε την περίοδο της Εικονομαχίας. Η εικόνα την περίοδο της βενετοκρατίας εκλάπη και μεταφέρθηκε στον ναό […]
Ιερά Μονή Γκουβερνιώτισσας
Η Παναγία Γκουβερνιώτισσα, λίγο πριν τον οικισμό Ποταμιές, ιδρύθηκε την πρώιμη βενετική περίοδο και ανήκε κατά τον 14ο αι. στο φέουδο του Laurentius Malipetri. Από τη διαλυμένη σήμερα μονή διατηρούνται τμήματα των κελλιών, κυρίως του 19ου αι., καθώς και το καθολικό στον αρχιτεκτονικό τύπο του ελεύθερου σταυρού με τρούλλο, με τη δυτική κεραία να είναι […]
Μετόχι Κεράς Ελεούσας
Η Μονή της Κεράς Ελεούσας βρίσκεται πάνω σε λόφο κοντά στο χωριό Βορίτσι και αποτελεί μετόχι της Μονής Αγκαράθου. Χτίστηκε το 1606 και έχει κλασσική φρουριακή αρχιτεκτονική. Το καθολικό είναι χτισμένο στα ερείπια παλαιότερου ναού και μέσα υπάρχουν δύο τάφοι μοναχών. Στο μοναστήρι υπήρχε – σύμφωνα με τις παραδόσεις – μία θαυματουργή εικόνα της Παναγίας […]
Ιερά Μονή Αντιφωνήτριας
Ο ναός της Παναγιάς των Μυριοκεφάλων στο χωριό Μυριοκέφαλα αποτελούσε το καθολικό της μονής της Παναγίας της Αντιφωνήτριας του 11ου αι. που δεν σώζεται πια. Η μονή χτίστηκε από τον Όσιο Ιωάννη τον Ξένο, γύρω στο 1020 και λειτούργησε μέχρι και τις αρχές του 20ου αι. Πέρα από το καθολικό, τα υπόλοιπα κτίσματα είναι του […]
Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία
Σε βραχώδες ύψωμα κοντά στο χωριό Ρούστικα βρίσκεται η Μονή του Προφήτη Ηλία . Η μονή ιδρύθηκε στα χρόνια της Ενετοκρατίας και συνδέεται άμεσα με την οικογένειας των Βλαστών το οικόσημο των οποίων σώζεται στη μονή. Το καθολικό της, που υπέστη μια μεγάλη ανακατασκευή μετά το 1830, είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, αφιερωμένη στον Προφήτη […]
Ιερά Μονή Χαλέπας
Η μονή Χαλέπας ιδρύθηκε στα τέλη της Βενετοκρατίας και, σύμφωνα με έγγραφα του 1555, διατηρούσε σημαντική περιουσία. Μέσα στο χώρο υπάρχει μία κρήνη, στάβλος αλλά και εργαστήρια. Στην κεντρική πύλη υπάρχει επιγραφή που αναφέρει ότι κατασκευάστηκε από τον Ιερεμία Σγουρό το έτος 1637. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας καταστράφηκε αλλά οικοδομήθηκε ξανά. Το καθολικό της βρίσκεται […]
Ιερά Μονή Δισκουρίου
Βρίσκεται κοντά στον παραδοσιακό οικισμό της Αξού και ήταν μετόχι της Μονής Χαλέπας. Πρέπει να λειτουργούσε ήδη στα όψιμα χρόνια της Βενετοκρατίας,αφού αναφέρεται το 1630 στον κατάλογο των χωριών του Μυλοποτάμου. Πρόκειται για μονή φρουριακής αρχιτεκτονικής, με το καθολικό που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο να βρίσκεται στο μέσο του κτίσματος. Αν και η Μονή […]
Ιερά Μονή Βωσάκου
H Μονή Τιμίου Σταυρού Βωσάκου είναι χτισμένη ανάμεσα στις κορυφές Κουτσοτρούλης, Σοφιανή και Κουφωτός του όρους Κουλούκωνα. Το κτηριακό συγκρότημα αποτελείται από κτίσματα διαφόρων εποχών και διαμορφώνεται σε τρία επίπεδα. Το καθολικό είναι μικρό και μονόχωρο και χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη θέση ενός τοιχογραφημένου ναού του 14ου-15ου αι. Το 1669 κατασκευάστηκε ο […]
