Ιερά Μονή Κρουσταλλένιας
Η ίδρυση της μονής Kρουσταλλένιας, στην ανατολική πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου, ανάγεται στην ύστερη βενετική περίοδο, αν και η πρώιμη ιστορία της παραμένει άγνωστη. Κατά την οθωμανική περίοδο αποτέλεσε σημαντικό θρησκευτικό και λατρευτικό κέντρο της περιοχής, ενώ διατηρούσε δημοτικό σχολείο έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. Παρά το γεγονός ότι καταστράφηκε δύο φορές από τους Οθωμανούς, αφού υπήρξε ορμητήριο των επαναστατών στις μεγάλες κρητικές επαναστάσεις του 19ου αι., η μονή συνέχισε αδιάλειπτα τη λειτουργία της ως τις μέρες μας. Το μονόχωρο καμαροσκέπαστο καθολικό, αφιερωμένο στη Παναγία και χρονολογούμενο στη βενετική περίοδο, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο του χώρου που καταλαμβάνει το μοναστηριακό συγκρότημα. Τα υπόλοιπα κτίσματα της μονής που εκτείνονται βόρεια και δυτικά του καθολικού, υπήρξαν αποτέλεσμα αλλεπάλληλων επεμβάσεων κατά τον 19ο και πρώιμο 20ο αι., και ανακαινίστηκαν πρόσφατα.
