Μνημεία
Ιερά Μονή Καρδαμούτσας
Το Μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό, ιδρύθηκε στα τέλη 16ου αι. και γνώρισε ιδιαίτερη ακμή κατά τον 17ο αι. Το καθολικό χρονολογείται από το 1580, βρίσκεται στο κέντρο της Μονής και είναι ένας απλός καμαροσκέπαστος μονόχωρος Ναός. Γύρω του αναπτύσσονται τα υπόλοιπα κτίσματα της Μονής τα οποία μετά την ανασύσταση της, αναστηλώθηκαν.
Ιερά Μονή Αρετίου
Η μονή ιδρύθηκε στα τέλη του 16ου αι. από τον Μάρκο Παπαδόπουλο, ο οποίος της αφιέρωσε και μεγάλη περιουσία, ικανή για την διαβίωση 12 μοναχών. Την ακμή της κατά τον 17ο αι. βεβαιώνουν τα νοταριακά έγγραφα τα οποία αναφέρονται σε πλήθος συναλλαγών της με άλλα μοναστήρια ή ιδιώτες. Παρά την καταστροφή της από τους Τούρκους […]
Ιερά Μονή Βιδιανής
Η μονή Βιδιανής βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου. Ιδρύθηκε περίπου στα μέσα του 19ου αι. από τον ιερομόναχο Μεθόδιο Περάκη που υπήρξε και ο πρώτος ηγούμενός της, στη περιοχή του οικισμού των Βίδων, μίας μεγάλης λασιθιώτικης οικογένειας από την οποία πήρε και το όνομά της. Τα λιτά, ισόγεια κυρίως κτίσματα του συγκροτήματος αναπτύχθηκαν […]
Ιερά Μονή Κρουσταλλένιας
Η ίδρυση της μονής Kρουσταλλένιας, στην ανατολική πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου, ανάγεται στην ύστερη βενετική περίοδο, αν και η πρώιμη ιστορία της παραμένει άγνωστη. Κατά την οθωμανική περίοδο αποτέλεσε σημαντικό θρησκευτικό και λατρευτικό κέντρο της περιοχής, ενώ διατηρούσε δημοτικό σχολείο έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. Παρά το γεγονός ότι καταστράφηκε δύο φορές από […]
Ιερά Μητρόπολη Πέτρας και Χερρονήσου
Η Μητρόπολη Πέτρας και Χερρονήσου με έδρα την ιστορική πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου, τη Νεάπολη, καταλαμβάνει το ΒΔ τμήμα του νομού Λασιθίου και το ΒΑ τμήμα του νομού Ηρακλείου. Δημιουργήθηκε από την πρόσφατη συνένωση της κατηργημένης από το 1900 Επισκοπής Χερρονήσου και της Μητροπόλεως Πέτρας, πλην της επαρχίας Βιάννου. Η Επισκοπή Πέτρας, αποτελούμενη από τις […]
Ιερός Ναός Αγίου Αντωνίου (Κουτσουράς)
Πολύ μικρός καμαροσκέπαστος ναός οι τοιχογραφίες του οποίου δεν διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Ανάμεσα στις παραστάσεις ξεχωρίζει μία σπάνια απεικόνιση της Παναγίας που προσάγει το Χριστό ως μαθητή στον Ιωάννη τον Πρόδρομο.
Ιερός Ναός Αγίων Αποστόλων (Λιθίνες)
Μονόχωρος καμαροσκεπής ναός με πολλές τοιχογραφίες του 1415. Εντυπωσιάζει ο χριστολογικός κύκλος ( ιδιαίτερα ανεπτυγμένος με 17 συνολικά παραστάσεις) και η Δευτέρα Παρουσία.
Ιερός Ναός Αγίου Αθανασίου (Λιθίνες)
Μονόχωρος καμαροσκεπής ναός του 15ου αι. Το 1603, προστέθηκε ο νάρθηκας προκειμένου να φιλοξενήσει τον οικογενειακό τάφο του «ευγενέστατου άρχοντος» Γεωργίου Βλάχου.
Ιερός Ναός Παναγίας (Λιθίνες)
Στον μονόχωρο ναό της Παναγίας, στο μέσο του οικισμού, προστέθηκε κατά την δεκαετία του 1950 στη νότια πλευρά του ένας δίκλιτος ναός. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του παλαιού κλίτους, του 14ου αι., φέρει σκηνές από τον χριστολογικό και θεομητορικό κύκλο με τη σκηνή της Δευτέρας Παρουσίας να καταλαμβάνει όλο τον δυτικό τοίχο. Οι παραστάσεις του Χριστού […]
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου (Ζήρος)
Πρόκειται για ένα ναό του 16ου αιώνα, με τοιχογραφίες οι οποίες δεν σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση. Διακρίνονται χαράγματα του 1507 και του 1515.
