Μνημεία
Ιερός Ναός Αγίου Αντωνίου (Αγιοφάραγγο)
Το Αγιοφάραγγο εντάσσεται εντός των ορίων και ανήκει στη Μονή Οδηγήτριας. Μέσα στην ευρύτερη περιοχή που ακολουθούσε την αποστολική παράδοση της Εκκλησίας των Γορτυνίων, με ευνοϊκή μορφολογία του εδάφους και ήπιο κλίμα, το Αγιοφάραγγο ήκμασε ως τόπος όπου αναπτύχθηκε ιδιαίτερα ο χριστιανικός μοναχισμός, στη ασκητική εκδοχή του. Το εν λόγω αγιασμένο φαράγγι, μακριά από πόλεις […]
Ιερός Ναός Αγίου Παύλου (Καλοί Λιμένες)
“Eν ικαναίς δε ημέραις βραδυπλοούντες και μόλις γενόμενοι κατά την Κνίδον, μη προσεώντος ημάς του ανέμου, υπεπλεύσαμεν την Κρήτην κατά Σαλμώνην, μόλις τε παραλεγόμενοι αυτήν ήλθομεν εις τόπον τινά καλούμενον Καλούς Λιμένας, ώ εγγύς ήν πόλις Λασαία.” (Πράξεις 27, 7-8) Οἰκισμός τῆς κοινότητας Πηγαϊδάκια, Ἐπαρχίας Καινουργίου, κάτ. (1981) 75, ὑψ. 10μ. Βρίσκεται στή νότια ἀκτή […]
Ιερός Ναός Παναγιάς των Αγγέλων (Φραδιό)
Στη θέση που βρίσκεται σήμερα το ερειπωμένο χωριό Φραδιό, ιδρύθηκε η καθολική Μονή των Φραγκισκανών πιθανότατα τον 15ο αιώνα. Πρόκειται για μια από τις ελάχιστες καθολικές μονές της Κρητικής υπαίθρου. Από αυτή τη μονή σώζεται μόνο ο μονόκλιτος ναός που είναι αφιερωμένος στην Παναγία των Αγγέλων. Ο ναός έχει αρκετά ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία με γοτθικές […]
Ιερός Ναός Αγίου Χαραλάμπους και Παναγίας (Παλιάμα)
Βόρεια του χωριού Μορόνι, στα ερείπια του μικρού χωριού Παλιάμα σώζεται δίκλιτος ναός αφιερωμένος στην Παναγία και στον Άγιο Χαράλαμπο, με ενσωματωμένα στην λιθοδομή του αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη.
Ιερός Ναός Παναγίας Κυρμουσή
Νότια από τον οικισμό Μάκρες, στον εντελώς ερειπωμένο οικισμό Κυρμουσή σώζεται η εκκλησία της Παναγίας. Πρόκειται για μονόκλιτο ναό του 15ου αιώνα δίπλα στον οποίο έχουν ανασκαφεί ίχνη κτιρίων καθώς και τάφοι, ευρήματα που υποδηλώνουν την ύπαρξη μοναστηριού.
Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγιά)
Τρίκλιτη βασιλική του 15ου αιώνα, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, με πολύ ενδιαφέροντα κατασκευαστικά στοιχεία. Ο ναός χάρισε το όνομα του στον οικισμό της Παναγιάς, ο οποίος είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα παραδοσιακά χωριά της κεντρικής Κρήτης.
Ιερός Ναός Αγίας Κυριακής (Ζαρός)
Μικρός δίκλιτος ναός, ο οποίος είναι πιθανότατα ο παλαιότερος του Ζαρού. Το νότιο κλίτος είναι του 14ου αιώνα το οποίο στη συνέχεια επεκτάθηκε με την προσθήκη δεύτερου κλίτους τον 17ο ή 18ο αιώνα. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι ιδιαίτερα περίτεχνο, ενώ αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και πολλές από τις εικόνες του ναού.
Αββακόσπηλιο
Δυτικά από τη Μονή Κουδουμά, βρίσκεται το Αββακόσπηλιο, ένας σπηλαιώδης ναός στον οποίο ασκήτευε κατά τον 7ο αι. ο Όσιος Κοσμάς και θάφτηκε το σκήνωμα του, σύμφωνα με την παράδοση.
Ιερός Ναός Παναγίας (Μονή του Κύριε Ελέησον στα Καπετανιανά)
Ο μικρός κτηνοτροφικός οικισμός των Καπετανιανών βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της οροσειράς των Αστερουσίων, σε μία περιοχή στην οποία άκμασε ο μοναχισμός, την περίοδο της πρώιμης βενετοκρατίας, όπως διαπιστώνεται από τον μεγάλο αριθμό των ναών και των ασκηταριών που σώζονται ως σήμερα. Μέσα στον οικισμό βρίσκεται ο ναός της Παναγίας, άλλοτε καθολικό μίας εντελώς κατεστραμμένης […]
Ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου (Πύργος Μονοφατσίου)
Από τον αρχικό τρίκλιτο ναό σήμερα σώζονται το κεντρικό και το νότιο κλίτος, αφιερωμένα στον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Κωνσταντίνο αντίστοιχα. Το σημερινό βόρειο κλίτος του Αγίου Γεωργίου φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο του τέλους του 13ου αι., χαρακτηριστικό της αρχαΐζουσας τέχνης της περιόδου, στον οποίο ξεχωρίζουν οι έξι σκηνές του βίου και του μαρτυρίου του […]
