Μνημεία
Ιερός Ναός Αγίου Κωνσταντίνου (Δωριές)
Ο δίκλιτος ναός στις Δωριές, αφιερωμένος στον Άγιο Κωνσταντίνο και τον Τίμιο Σταυρό, αποτελούσε το καθολικό μίας σχετικά μικρής μονής από την οποία διασώζονται λίγα κτίσματα, με σημαντικότερο ένα καμαροσκέπαστο κτήριο στα βόρεια του ναού. Η πρώιμη ιστορία της μονής, αν και άγνωστη στις λεπτομέρειές της, μαρτυρεί τη λειτουργία της κατά την ύστερη περίοδο της […]
Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου (Σκινιάς)
Μονόχωρος καμαροσκέπαστος Ναός στον οποίο αναγνωρίζονται δυο οικοδομικές φάσεις. Η νεώτερη στην οποία ανήκει και ο τοιχογραφικός του διάκοσμος χρονολογείται στον 14ο αιώνα.
Ιερός Ναός Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής (Ελούντα)
Στη θέση της αρχαίας πόλης Ολούς, στον ισθμό του Πόρου, την πρώτη βυζαντινή περίοδο αναπτύχθηκε ο οικισμός Άλυγγος (Alyngos), όπως ονομαζόταν η Ελούντα στις πηγές των αρχών του 6ου αι. Τα σημαντικότερα ανεσκαμμένα μνημεία του οικισμού παραμένουν ως σήμερα οι δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές του 5ου αι., στους όρμους Πόρο και Κολοκύθα του μεγάλου φυσικού λιμένα […]
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου στον Όρμο
Ο Ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται, στο μικρό όρμο όπου προσάραζαν τα πλοία κατά την βυζαντινή και ενετική περίοδο. Πρόκειται για έναν πανάρχαιο Ναό με τρούλο, έναν από τους ελάχιστους της Πρωτοβυζαντινής Περιόδου που σώζονται στην Κρήτη, με εντυπωσιακή αψίδα στο ιερό. Χτίστηκε πριν την αραβική κτήση γι’ αυτό και οι αρχικές τοιχογραφίες του 8ου-9ου […]
Ιερός Ναός Βρεφοτρόφου (Άγιος Νικόλαος)
Ο ιδιαίτερα επιμήκης ναός της Παναγίας στον παλαιό πυρήνα της πόλης του Αγίου Νικολάου, είναι αποτέλεσμα δύο διαδοχικών επεκτάσεων προς τα δυτικά του αρχικού μονόχωρου καμαροσκέπαστου ναού. Ο αρχικός ναός και η πρώτη επέκτασή του φέρουν δύο στρώματα τοιχογραφιών, από τα οποία το παλαιότερο των πρώτων δεκαετιών του 14ου αι. εντοπίζεται κυρίως στο ανατολικό τμήμα […]
Ιερά Μονή Κρεμαστών
Η μονή Κρεμαστών βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ. περίπου από τη Νεάπολη, στις πλαγιές του όρους Καβαλλαρά, στη διαδρομή προς το Οροπέδιο Λασιθίου. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο υπέρθυρο του καθολικού, ιδρύθηκε το 1593 από τον Μητροφάνη Αγαπητό. Από τα μέσα περίπου του 19ου έως και τις αρχές του 20ου αι. λειτουργούσε στη μονή […]
Ιερά Μονή Κουφής Πέτρας
Δυτικότερα και σε κοντινή απόσταση από τη Μονή Κρεμαστών, επίσης στις πλαγιές του όρους Καβαλλαρά, είναι κτισμένη και η γυναικεία μονή της Κουφής Πέτρας. Μοναδική μνεία για τη μονή στις πηγές αποτελεί η έμμεση αναφορά σε συμβόλαιο της μονής Αρετίου, το έτος 1630, για «τὸν τόπον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Κουφῆς Πέτρας». Η εγκαταλελειμμένη για […]
Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Βραχασώτη
Αν και η παλαιότερη αναφορά στη μονή ανάγεται το 1549, επί ηγουμενείας Ιωακείμ Κοντοϊωάννη, η χρονολόγηση του τοιχογραφημένου βόρειου κλίτους του καθολικού στον 14ο αι., τοποθετούν την πρώτη χρήση του χώρου σε παλαιότερη περίοδο. Πράγματι η περίοδος ακμής της μονής, όπως διαπιστώνεται από τα σωζόμενα κτίσματα, υπήρξε ο 16ος αι. Το 1558, επί ηγουμενείας Ιωακείμ, […]
Ιερά Μονή της Αγίας Υπακοής (Συκολόγος)
Δίπλα στα ερείπια της Μονής της Αγίας Υπακοής, σε παρακείμενο σπήλαιο, κρύφτηκαν οι κάτοικοι της περιοχής, κατά την επιδρομή των κουρσάρων Σαρακηνών. Η Μονή καταστράφηκε ολοσχερώς και έκτοτε δεν ξαναλειτούργησε. Κατά την παράδοση, ένας από τους καλογέρους, μετά την καταστροφή της Μονής, ίδρυσε τη Μονή της Παναγίας της Κεραλιμενιώτισας στο Φαφλάγκο.
