Μνημεία
Ιερός Ναός Αγίου Τίτου ή Παναγίας Κεράς (Γόρτυνα)
Η πόλη της Γόρτυνας, η πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Kυρηναϊκής (Αφρική) και έδρα του διοικητή της Κρήτης, από τον 4ο μ.Χ. αι. υπαγόταν στο ανατολικό ρωμαϊκό κράτος και αποτελούσε κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο μία ακμαία πόλη και έδρα της αρχιεπισκοπής. Ενδεικτικός της ακμής της, κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, είναι ο μεγάλος αριθμός μνημείων […]
Ιερός Ναός Αγίων Δέκα και Τάφοι Αγίων Δέκα (οικισμός Άγιοι Δέκα)
Στο κέντρο του οικισμού των Αγίων Δέκα βρίσκεται μεγάλη τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα και δύο τρουλλαία προσκτίσματα στα ανατολικά, αφιερωμένη στους ομώνυμους αγίους. Ο ναός που φέρει περισσότερες οικοδομικές φάσεις, ανεγέρθηκε μέσα στο ρωμαϊκό αμφιθέατρο της αρχαίας Γόρτυνας στο οποίο μαρτύρησαν οι άγιοι το 250 μ.Χ. επί αυτοκράτορα Δεκίου. Η ίδρυσή του, πιθανόν πάνω στα […]
Ιερά Μονή Κουδουμά
Η μονή βρίσκεται στις νότιες υπώρειες του όρους Κόφινα, δίπλα στη θάλασσα, σε ένα τόπο γεμάτο ασκητικές μνήμες. Αν και είναι άγνωστη η εποχή ίδρυσης, οι πηγές επιβεβαιώνουν ότι τον 14ο αι. όχι μόνο λειτουργούσε, αλλά διέθετε και σχολείο. Η αναφορά αυτή είναι η μοναδική έως και τα τέλη του 19ου αι., όταν μετά από […]
Ιερά Μονή Καλυβιανής
Η Μονή Καλυβιανής βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσσαράς, σε απόσταση τεσσάρων χλμ. από τις Μοίρες. Το μοναστηριακό συγκρότημα αναπτύχθηκε γύρω από τον μονόχωρο ναό του 14ου αι. Ο ναός αυτός, πιθανόν καθολικό παλαιότερης μονής καλυβιτών μοναχών, απέκτησε λόγω της θαυματουργής εικόνας του ιδιαίτερη φήμη και αποτέλεσε σημαντικό προσκύνημα ήδη από τον 19ο αι. Γύρω του […]
Ιερά Μονή Απεζανών
Η Μονή Απεζανών βρίσκεται στη δυτική πλευρά της οροσειράς των Αστερουσίων και βόρεια των Καλών Λιμένων σε μία περιοχή με μεγάλη μοναστική παράδοση. Η πρωϊμότερη γνωστή μνεία για τη μονή ανάγεται στα μέσα του 16ου αι., αν και είναι πιθανόν ότι προϋπήρχε. Ο 16ος και ο17ος αι. υπήρξαν περίοδος ακμής και πνευματικής ακτινοβολίας της μονής […]
Ιερά Μονή Οδηγήτριας
Η μονή Οδηγήτριας βρίσκεται στα ΝΔ της οροσειράς των Αστερουσίων ανάμεσα στον οικισμό Λίσταρο και τον όρμο των Καλών Λιμένων σε μία περιοχή με συνεχόμενη μοναστική παρουσία για αιώνες. Αν και το καθολικό της μονής φέρει τοιχογραφικό διάκοσμο του 14ου αι., γεγονός που δεικνύει τη χρήση του χώρου ήδη από την εποχή αυτή, οι πρώτες […]
Ιερό Μετόχιο Βαρσαμονέρου της Ι. Μ. Βροντησίου
Αν και η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της μονής μας είναι άγνωστη, είναι πιθανόν να ανάγεται στον 14ο αι., εποχή κατά την οποία χρονολογείται ο αρχικός ναός, το σημερινό κλίτος της Παναγίας. Εξέχουσα μορφή της μονής υπήρξε τον πρώιμο 15ο αι. ο ηγούμενος Ιωνάς Παλαμάς ο οποίος διαδραμάτισε βασικό ρόλο στην καθιέρωση και τη διάδοση της […]
Ιερά Μονή Βροντησίου
Η μονή του Αγίου Αντωνίου στο Βροντήσι βρίσκεται στις νότιες υπώρειες της οροσειράς του Ψηλορείτη, σε απόσταση περίπου δύο χλμ. από τον οικισμό Ζαρός. Αν και οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για την μονή ανάγονται στον πρώιμο 15ο αι., πολύ πιθανόν η ίδρυσή της έγινε αρκετά παλαιότερα. Ο ύστερος 16ος και ο 17ος αι. φαίνεται ότι […]
Ιερά Μητρόπολη Γορτύνης και Αρκαδίας
Η Μητρόπολη Γορτύνης και Αρκαδίας με έδρα τις Μοίρες καταλαμβάνει το ΝΔ τμήμα του νομού Ηρακλείου. Η επικράτειά της συμπίπτει κατά μεγάλο μέρος με την αντίστοιχη της αρχαίας μητρόπολης Γορτύνης με έδρα την ομώνυμη πόλη που από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια υπήρξε το πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της Κρήτης, αφού εκτός από έδρα της Μητροπόλεως […]
Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης Κρουσώνα
Το μοναστήρι βρίσκεται νότια του Κρουσώνα, στους πρόποδες του Ψηλορείτη και ήταν ένα από τα πλουσιότερα μοναστήρια κατά τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Αναφέρεται σε έγγραφα του 16ου αι. Το 1822 οι μοναχοί θανατώθηκαν, το μοναστήρι καταστράφηκε και η περιουσία της δόθηκε στη Μονή Κεράς. Η ανοικοδόμηση της μονής έγινε το 1940 και μοναχοί επέστρεψαν […]
