Ιερά Μονή Αρκαδίου
Η μονή Αρκαδίου είναι ίσως το πιο γνωστό μοναστήρι της Κρήτης και σε αυτό συνέβαλε το ολοκαύτωμα του 1866. Ωστόσο η τοποθεσία του και η εντυπωσιακή αρχιτεκτονική του το κάνουν ακόμα πιο ξεχωριστό. Η ίδρυση του ανάγεται στις αρχές του 16ου αι., αν και η σημερινή μορφή του συγκροτήματος είναι αποτέλεσμα της ανακαίνισης και της μετατροπής του σε κοινόβιο, το 1572, αλλά και των επεμβάσεων που δέχτηκε την περίοδο της τουρκοκρατίας. Ο εντυπωσιακός δίκλιτος ναός που είναι αφιερωμένος στους άγιους Κωνσταντίνο & Ελένη και στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά μνημεία της Κρητικής Αναγέννησης, αποπερατώθηκε το 1587 και στην πρόσοψη του είναι εμφανής η διείσδυση των δυτικών αρχιτεκτονικών ρευμάτων στην Κρήτη τον 16ο και 17ο αιώνα. Από το 16ο αιώνα κι έπειτα η μονή ήταν σπουδαίο πνευματικό κέντρο και κέντρο αντιγραφής χειρογράφων, ενώ λειτουργούσε και εργαστήριο χρυσοκεντητικής τέχνης. Το Νοέμβριο του 1866 τα τουρκικά στρατεύματα πολιόρκησαν στενά τη μονή μέσα στην οποία ήταν κλεισμένα 700 γυναικόπαιδα και 260 Κρήτες πολεμιστές, μετά την άρνηση του Ηγούμενου να παραδοθεί. Έπειτα από διήμερη πολιορκία, γυναικόπαιδα και πολεμιστές με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Γιαμπουδάκη συγκεντρώθηκαν στην πυριτιδαποθήκη της μονής, της έβαλαν φωτιά και την τίναξαν στον αέρα παίρνοντας μαζί τους στον θάνατο και αρκετούς Τούρκους. Αυτό το γεγονός θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα στην ιστορία της Κρήτης και ήταν ο λόγος που η UNESCO ανακήρυξε το Αρκάδι ως Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας.
