Ιερός Ναός Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής (Ελούντα)
Στη θέση της αρχαίας πόλης Ολούς, στον ισθμό του Πόρου, την πρώτη βυζαντινή περίοδο αναπτύχθηκε ο οικισμός Άλυγγος (Alyngos), όπως ονομαζόταν η Ελούντα στις πηγές των αρχών του 6ου αι. Τα σημαντικότερα ανεσκαμμένα μνημεία του οικισμού παραμένουν ως σήμερα οι δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές του 5ου αι., στους όρμους Πόρο και Κολοκύθα του μεγάλου φυσικού λιμένα της περιοχής. Η παλαιοχριστιανική βασιλική του Έξω Πόρου, στη χερσόνησο Νησί, ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο της τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με ημικυκλική αψίδα ανατολικά και έναν επιμήκη νάρθηκα στα δυτικά. Σε τμήμα του κεντρικού κλίτους της βασιλικής ψηφιδωτό δάπεδο με λευκές, μαύρες και κεραμιδί ψηφίδες διασώζει γεωμετρικά πλαίσια και φυτικά μοτίβα, καθώς και απεικονίσεις ιχθύων και πτηνών. Στην επίσης από ψηφίδες επιγραφή αναφέρονται τα ονόματα των αφιερωτών, οι οποίοι είχαν πληρώσει από ένα σιμίσιο (μισό χρυσό νόμισμα) για την κατασκευή του ψηφιδωτού. Έχει υποστηριχθεί εξαιτίας της μη οργανικής σύνδεσης του ψηφιδωτού και της τοποθέτησής του λοξά σε σχέση με τους τοίχους του κτηρίου της βασιλικής, ότι πιθανόν προϋπήρχε και ανήκε σε παλαιότερο κτίσμα.
