Μνημεία
Ιερός Ναός Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής (Ελούντα)
Στη θέση της αρχαίας πόλης Ολούς, στον ισθμό του Πόρου, την πρώτη βυζαντινή περίοδο αναπτύχθηκε ο οικισμός Άλυγγος (Alyngos), όπως ονομαζόταν η Ελούντα στις πηγές των αρχών του 6ου αι. Τα σημαντικότερα ανεσκαμμένα μνημεία του οικισμού παραμένουν ως σήμερα οι δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές του 5ου αι., στους όρμους Πόρο και Κολοκύθα του μεγάλου φυσικού λιμένα […]
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου στον Όρμο
Ο Ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται, στο μικρό όρμο όπου προσάραζαν τα πλοία κατά την βυζαντινή και ενετική περίοδο. Πρόκειται για έναν πανάρχαιο Ναό με τρούλο, έναν από τους ελάχιστους της Πρωτοβυζαντινής Περιόδου που σώζονται στην Κρήτη, με εντυπωσιακή αψίδα στο ιερό. Χτίστηκε πριν την αραβική κτήση γι’ αυτό και οι αρχικές τοιχογραφίες του 8ου-9ου […]
Ιερός Ναός Βρεφοτρόφου (Άγιος Νικόλαος)
Ο ιδιαίτερα επιμήκης ναός της Παναγίας στον παλαιό πυρήνα της πόλης του Αγίου Νικολάου, είναι αποτέλεσμα δύο διαδοχικών επεκτάσεων προς τα δυτικά του αρχικού μονόχωρου καμαροσκέπαστου ναού. Ο αρχικός ναός και η πρώτη επέκτασή του φέρουν δύο στρώματα τοιχογραφιών, από τα οποία το παλαιότερο των πρώτων δεκαετιών του 14ου αι. εντοπίζεται κυρίως στο ανατολικό τμήμα […]
Ιερά Μονή Κρεμαστών
Η μονή Κρεμαστών βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ. περίπου από τη Νεάπολη, στις πλαγιές του όρους Καβαλλαρά, στη διαδρομή προς το Οροπέδιο Λασιθίου. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στο υπέρθυρο του καθολικού, ιδρύθηκε το 1593 από τον Μητροφάνη Αγαπητό. Από τα μέσα περίπου του 19ου έως και τις αρχές του 20ου αι. λειτουργούσε στη μονή […]
Ιερά Μονή Κουφής Πέτρας
Δυτικότερα και σε κοντινή απόσταση από τη Μονή Κρεμαστών, επίσης στις πλαγιές του όρους Καβαλλαρά, είναι κτισμένη και η γυναικεία μονή της Κουφής Πέτρας. Μοναδική μνεία για τη μονή στις πηγές αποτελεί η έμμεση αναφορά σε συμβόλαιο της μονής Αρετίου, το έτος 1630, για «τὸν τόπον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Κουφῆς Πέτρας». Η εγκαταλελειμμένη για […]
Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Βραχασώτη
Αν και η παλαιότερη αναφορά στη μονή ανάγεται το 1549, επί ηγουμενείας Ιωακείμ Κοντοϊωάννη, η χρονολόγηση του τοιχογραφημένου βόρειου κλίτους του καθολικού στον 14ο αι., τοποθετούν την πρώτη χρήση του χώρου σε παλαιότερη περίοδο. Πράγματι η περίοδος ακμής της μονής, όπως διαπιστώνεται από τα σωζόμενα κτίσματα, υπήρξε ο 16ος αι. Το 1558, επί ηγουμενείας Ιωακείμ, […]
Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Σεληνάρι
Η μονή του Αγίου Γεωργίου του Σελλινάρι, κτισμένη σε απότομη πλαγιά πάνω στην εθνική οδό Ηρακλείου-Αγίου Νικολάου, ιδρύθηκε σύμφωνα με την παράδοση, στη θέση ερημητηρίου στο οποίο διαβιούσαν κατά καιρούς ασκητές. Η σύσταση μονής έγινε σχετικά πρόσφατα, κατά τον 20ο αι. Στην ίδια εποχή ανήκει το κτηριακό της συγκρότημα που αναπτύσσεται σε δυο επίπεδα. Στο […]
Ιερά Μονή Φραρώ
Καθολικό Μοναστήρι του Τάγματος των Φραγκισκανών μοναχών, από το οποίο διασώζεται το μισοερειπωμένο καθολικό του αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο. Η ίδρυσή του ανάγεται πριν το β΄ μισό του 14ου αιώνα όταν μοναχός σε αυτό ήταν ο Πέτρος Φιλάγρης, μετέπειτα πάπας Αλέξανδρος Ε΄.
Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως
Η ίδρυση της Μονής χρονολογείται στο 1615. Το καθολικό της είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος Ναός, στο τέμπλο του οποίου υπάρχει η εικόνα των πρωτόπλαστων, από τη μία στο δέντρο του καλού και του κακού και από την άλλη, κατά τη δίωξη τους από τον παράδεισο.
Ιερά Μονή Καρδαμούτσας
Το Μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Τίμιο Σταυρό, ιδρύθηκε στα τέλη 16ου αι. και γνώρισε ιδιαίτερη ακμή κατά τον 17ο αι. Το καθολικό χρονολογείται από το 1580, βρίσκεται στο κέντρο της Μονής και είναι ένας απλός καμαροσκέπαστος μονόχωρος Ναός. Γύρω του αναπτύσσονται τα υπόλοιπα κτίσματα της Μονής τα οποία μετά την ανασύσταση της, αναστηλώθηκαν.
